به بهانه‌ی درگذشت خیر عرصه دانش و سازندگی «زنده یاد مهندس جواد موفقیان»

به بهانه درگذشت خیر فرهیخته «زنده‌یاد مهندس جواد موفقيان»، مردی که بی‌صدا محبت را تقسیم می‌کرد.

نیک و بد چون همی بباید مُرد                خُنُک آنکس که گوی نیکی برد
برگ عیشی به گور خویش فرست             کس نیارد ز پس تو پیش فرست

جواد موفقیان در سال ۱۹۲۷ (بهمن ۱۳۰۵) در تهران متولد شد. پدرش، رضا، هنگامی که یک ساله بود، بر اثر سکته مغزی و به ‌دليل كمبود امكانات پزشكي و درمانی درگذشت. به گفته وی، مادرش ربابه الهام بخش نیکوکاریش بود.

تعليم و تربيت آن مادر از زمان خردسالی و رشد و نمو در جامعه‌ای كه سبك آن ايرانی - اسلامی بود، احساسی را در «جواد موفقيان» زنده كرد كه تمام دسترنج خود را در سال‌های پر فراز و نشيب زندگی به‌عنوان امانت الهی محسوب كند و به‌عنوان كليددار اين خزانه الهی موظف به بازگرداندن اين امكانات به صاحب اصلی‌اش شود.

مهندس جواد موفقيان، در طول حیات خویش 26 واحد آموزشی ساخته است كه شامل 11مدرسه اعم از دبستان، دبيرستان و 7هنرستان فنی و حرفه‌ای، تعدادی مدرسه برای دانش‌آموزان استثنايی و فضاهای آموزشي و خوابگاهي براي دانش‌آموزان نابينا می‌شود كه در مجموع شامل 400 كلاس درس و 12 كارگاه فنی و حرفه‌ای و 220 تخت خوابگاهی به مساحت 77هزار و 600 مترمربع است.

ایشان پس از پايان تحصيلات ابتدايی و باتوجه به رتبه بالايی كه در بيشتر درس‌ها داشت، درنهايت به كارهای برقی علاقه‌مند شد. به همين دليل به هنرستان صنعتی رفت و تحصيلات خود را در آنجا به اتمام رساند. با تكميل دوره هنرستان در وزارت راه استخدام شد و زيرنظر متخصصان دوره ناوبری هوايی و ارتباطات را در اين رشته ادامه داد تا آنكه مدرك رسمی دريافت كرد.

در شركت هواپیمایی مشغول به‌كار بود كه به پیشنهاد یکی از دوستانش که سهامدار يك شركت ساختمانی به نام «تونل ساختمان» بود از شغل دولتی خود که رتبه بالایی هم داشت خداحافظی کرد.

وی با تلاش و سختکوشی موفق به سر و سامان دهی شرکت شد. اما بعدها به‌علت وقوع جنگ تحميلی و شرايط اقتصادی كشور و خروج برخی از شركایش از ايران، شركت نتوانست كار تازه‌ای را بپذيرد و نتيجه اين شد كه شركت فعاليت‌های خود را تعطيل كرد. در همين فاصله بود كه به فكر ساخت مدرسه افتاد. وی معتقد بود كه پايه و اساس پيشرفت هر مملكتی، دانش شهروندان آن كشور است. به عقیده ایشان اگر دانش در ميان باشد، همه مسائل بهتر حل می‌شود و مردم راحت‌تر زندگی می‌كنند.

نخستين كار عام‌المنفعه وی ايجاد 2 خوابگاه با ظرفيت هر يك 100نفر برای معلولان بود. بعد از آن به ساخت مدارس، هنرستان و مدرسه نابينايان پرداخت.

ساخت هم‌زمان مدارس وسیع، محکم و طراحی جذاب در مدارس با رنگ‌های شاد و فضای روشن با نور خوب در مناطق محروم بود که باعث شد تا وضعيت دشوار بچه‌ها در اين مناطق عوض شود و آنها در شرايط مناسب‌تری درس بخوانند. اما با ساخت اين مدارس عطش مدرسه‌سازی در وی فروكش نكرد و به فكر ساختن مدرسه در مناطق جنوبی و حاشيه تهران افتاد. اين‌بار 5 مدرسه هم‌زمان ساخته شد با اين تفاوت كه وسعت مدارس جديد، بيش از آن 4 مدرسه قبلی بود. مدارس قبلی در زمينی به متراژ 2هزار مترمربع و مدارس بعدی در زمين‌هايی به متراژ 5هزارمترمربع ساخته شدند. مدارس علاوه بر زيبايی، تنوع، وسعت و بهره‌مندی از امكانات مناسب، در برابر زلزله هم مقاومت كافی برخوردارند.

پس از ساخت مدارس جهت تقویت مهارت نیروهای تحصیلکرده و اهل فن و افراد عادی در مناطق محروم 7هنرستان در ورامين، رباط كريم، اسلامشهر، هشتگرد، نظرآباد، شهرری و محمدشهر ساخته شد.

بعد از احداث مدارس و هنرستان‌ها، از طريق تلويزيون در جريان كمبود در يكی از مدارس نابينايان قرار گرفت، ساختمان اين مجموعه متعلق به‌دست كم 70سال پيش بود و كاملا فرسوده و خطرناك شده بود. خوابگاه، رستوران و كلاس‌های كودكان نابينا آنقدر قديمی، غيربهداشتی، غيراصولی و خارج از استاندارد بود که وی علاوه بر نوسازی آن مرکز، مراكزی در مناطق مختلف مانند: كرج و شهرری احداث نمود و در نهايت تعداد اين مراكز به 6 مركز رسيد. مجتمع نابينايان جواد موفقيان آخرين مركزی بود كه سال 88 به ثمر نشست و افتتاح شد. در كنار اين خدمات، دستگاه پيشرفته‌ای براي درمان بيماران قلبی مراجعه‌كننده به بيمارستان موسي‌بن‌جعفر(ع) واقع در شهر مشهد مقدس خريداری کرد كه از 12سال قبل تا‌كنون هزاران نفر از اين دستگاه بهره‌مند شده و توانسته‌اند به حيات خود ادامه دهند. در مدارس هم حدودا سالانه 12هزار دانش‌آموز و هنرجو مشغول به تحصيل هستند.

وی در سال 2014 مركز جهانی مغز در دانشگاه U. B. C كانادا را تاسيس كرد كه مورد بهره‌برداری قرار گرفت. اين مركز يكی از بزرگ‌ترين مؤسسات تحقيقاتی در مورد بيماري‌های مغز و بررسی راهكارهای پيشگيری و درمان است. به‌دنبال ساخت مدارس و هنرستان‌ها، «مركز تحقيقات توانبخشي عصبي هوشمند جواد موفقيان» ساخته شد و اين مركز به دانشگاه صنعتی شريف كه به گفته وی يكی از معتبرترين دانشگاه‌های ايران و جهان است اهدا و وقف شد.

با توجه به عقیده وی که پيشرفت علمی بدون كتاب و كتابخوانی نيست، كمك‌های خيرانه‌ای به شورای كتاب كودك كه مسئوليت تدوين فرهنگنامه كودك و نوجوان را بيش از 30سال است دارد، نيز صورت گرفته شد.

تمام دغدغه‌های ایشان در اين سال‌ها، كمك به كودكان سرطانی سراسر دنيا، مبتلايان اچ‌ای وی، سرخك و مالاريا بود. غيراز اين، انرژی فراوانی برای اعتلای آموزش‌های دانشگاهی در دانشگاه «سايمون‌فريزر» كانادا صرف كرد كه برای مقابله با بيماری‌های فراگير در جهان تلاش می‌كند. ساختمانی نيز برای دانشگاه طب در بزرگ‌ترين دانشگاه غرب كانادا به نام «بريتيش كلمبيا» احداث كرد. در اين مركز، مطالعات علمی درباره بيماری‌های مغزی كودكان و بزرگسالان انجام می‌شود و نتايج آن با 20مؤسسه مقابله با انواع و اقسام سرطان‌ها مبادله می‌شود. این خیر نیکوکار در سال‌های پایانی عمر خود هم هر پولی كه به‌دست می‌آورد به مصارف امور خيريه می‌رساند.

از نظر مهندس جواد موفقیان كليد رسيدن به موفقيت، داشتن ايده‌ها، انديشه‌ها و انگيزه‌هاي بكر، جهانشمول، عظيم و شگرف و كليد رسيدن به آن ايده‌ها، كار و تلاش، افرادی موفق‌ كه روش‌ها و افكار متعالی داشته باشند بود.

ایشان رمز موفقیت خود را دست نيافتن به آنچه دنبالش بود عنوان کرده بود و آن را یک شانس بزرگ برای پیدا کردن یک فرصت در جهت انجام فعاليت‌های خيرخواهانه می‌دانست.

اهدای دکترای افتخاری از دانشگاه سیمون فریز در سال 2009، انتشار کتاب دو زبانه «زندگی و کارنامه خیّر مدرسه‌ساز جواد موفقیان» در سال 2011، ساخت مجسمه‌ای از جواد موفقیان و رونمایی از آن در سال 2013، دریافت نشان افتخار بریتیش کلمبیا به سبب سوابق بشر دوستانه خارق‌العاده وی در سال 2014، معرفی وی به عنوان عضو نشان افتخار کانادا (Member of the Order of Canada)، از جمله افتخاراتی بود که جواد موفقیان در طول حیات خود کسب کرد.

همچنین در اکتبر سال ۲۰۱۴ در جریان دیدار دالایی لاما به ونکوور، وی شخصاً جایزه بشردوستانه دالایی لاما را به جواد موفقیان اهدا کرد.

امید است خدمات ارزشمند این خیر فرهیخته‌ی بدون مرز، در عرصه دانش و سازندگی، چراغی روشن و الهام بخش برای حضور و مشارکت موثر همگان در امور عام‌المنفعه و حمایت از محرومان کشور باشد.

روحش شاد، یادش گرامی